Algengar spurningar

Nei, ekki enn sem komið er. Vonandi kemur þó að því að rannsóknir og lyfjaþróun geri það mögulegt. Í dag eru til lyf sem hægja á þróun sjúkdómsins og viðhalda getu og færni þeirra sem veikjast töluvert lengur en áður.

Já og nei. Heilabilun er regnhlífar-hugtak sem nær yfir u.þ.b. 200 mismunandi tegundir heilabilunarsjúkdóma. Alzheimer er ein best þekkta tegund heilabilunar og jafnframt sú algengasta. Um 60% þeirra sem fá heilabilun greinast með Alzheimersjúkdóminn.

Nei. Líkurnar á því að veikjast af heilabilun aukast vissulega með aldrinum en fólk á öllum aldri getur fengið heilabilun. Veikist fólk fyrir 65 ára aldur er talað um snemmkomna heilabilun (young/early onset). Til eru dæmi þess að fólk niður í tvítugt greinist með heilabilun. Mikilvægt er að hafa í huga að heilabilun er ekki eðlilegur eða óumflýjanlegur hluti öldrunar svo allar vísbendingar ætti að taka alvarlega.

Nei, það er ekki hægt að koma í veg fyrir heilabilun EN það er margt sem getur dregið úr líkunum á því að fólk veikist. Rannsóknir benda til þess að margir þættir hafi áhrif á þróun heilabilunar og því full ástæða til að gera sem flest til að minnka líkurnar á heilabilun. Þar má til dæmis nefna að auðugt félagslíf, regluleg hreyfing og verkefni sem reyna á hugvit og veita gleði eru góð fyrir heilann. Svo hefur komið í ljós að allt sem er gott fyrir hjartað er líka gott fyrir heilann svo fólk er hvatt til að forðast háan blóðþrýsting, borði hollan mat, sleppi tóbaksnotkun og neyti áfengis í hófi.

Líkurnar eru örlítið meiri en ef þú ættir ekki ættingja með Alzheimer. Aðeins 2-3% fólks með Alzheimer fær þá gerð sjúkdómsins sem er arfgeng. Forskotið sem þú hefur með því að vita að móðir þín er með Alzheimer er að þú getur nú þegar gripið til aðgerða sem draga úr líkunum á því að þú fáir heilabilun. Þú getur tamið þér heilbrigðan lífstíl og rætt við þína nánustu fjölskyldu um að fylgjast vel með fyrstu einkennum heilabilunarsjúkdóma svo grípa megi inn í eins snemma og mögulegt er.

Fáðu aðstoð. Hafðu samband við Heilsugæslulækni og segðu frá einkennunum og fáðu mat hans á næstu skrefum. Þér er einnig velkomið að hringja í ráðgjafasíma Alzheimersamtakanna 520 1082 og fá aðstoð um hvernig best er að hefja samtal á borð við þetta.

Umsókn um sérhæfða dagþjálfun þarf að koma frá lækni á Minnismóttöku eða sérfræðingi í öldrunarlækningum á stofu. Biðlistinn er miðlægur og haldið utan um hann á Landakoti. 

Stutta svarið er já, það er þjónusta í boði. Hversu mikil og hversu sérhæfð er aftur á móti mjög misjafnt eftir því í hvaða sveitarfélagi þú býrð.